LGS Fen Bilimleri 4. Deneme Sınavı Çöz

Bir şirket, dört çalışanını iş görüşmesi için K, L, M ve N şehirlerine gönderecektir. Çalışanlar, bu noktaların yerlerini harita üzerinde bulup işaretlemiş ve 21 Aralık tarihinde yapacakları günlük iş seyahatinde bu noktalarda gündüz sürelerinin ne kadar olacağını tespit etmiştir.

Çalışanların gideceği yerlerdeki gündüz süreleri tabloda verildiğine göre, hangi çalışanın hangi şehre gideceği aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?

Mehmet, birer hafta arayla bulunduğu Trabzon (Türkiye) ve Marceo (Brezilya) şehirlerinden iki fotoğrafı ve bu şehirlerin Dünya üzerindeki konumlarını aşağıda göstermiştir.

Fotoğraflar, hava şartlarının mevsim normallerinde olduğu günlerde çekilmiştir.

Buna göre,

I. Fotoğraflar temmuz ayında çekilmiş olabilir.

II. Fotoğrafların çekildiği şehirlerde gece süreleri eşit olabilir.

III. Fotoğrafların çekildiği günlerde, öğle vakti yüzeye düşen Güneş ışınlarının yüzeyle yaptığı açılar eşit olamaz.

yargılarından hangileri doğrudur?

Güneş, Dünya’nın ısı ve ışık kaynağıdır. Dünya’ya ulaşan Güneş ışınları yüzey ve atmosfer tarafından soğurularak Dünya’nın ısınmasını sağlar.

Güneş ışınlarının yeryüzüne ulaştığı bir anda yeryüzündeki bazı noktalardaki sıcaklıklar şekilde gösterilmiştir.

Zeynep, fen bilimleri dersinde “Mevsimlerin Oluşumu” konusunu öğrenir. Bu konu ile ilgili kendisinin kabiliyetli olduğu bilgisayar programlama alanında bir çalışma yapmak ister. Zeynep’in hazırladığı çalışma aşağıda verilmiştir.

Zeynep, yukarıda verilen çalışmasında ısı sensörlerinin üzerine şekildeki gibi özdeş el fenerlerinden ışık gönderdiğinde sensörlerdeki sıcaklık değişimlerinin farklı olduğunu görüyor.

Fen bilimleri öğretmeni Zeynep’in bu çalışmasının bir kazanımı çok güzel ifade ettiğini belirtir ve Zeynep’i tebrik eder.

Buna göre, öğretmenin bahsettiği kazanım aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Öğretmen Taner Bey, “Rüzgar Nasıl Oluşur?” konusu için aşağıdaki etkinliği tasarlıyor.

Taner Bey, özdeş 4 mumdan üçünü yanyana, kalan tek mumu da bu mumların karşısına yerleştirip dört mumu da yakıyor.

Bir süre sonra tek olan mumun alevi diğer mumlara da doğru yöneliyor.

Etkinlikle ilgili görüşleri aşağıda verilen öğrencilerden hangisinin yorumu yanlıştır?

Adaptasyon konusuyla ilgili olarak kelebekler kullanılarak aşağıda anlatılan deney yapılıyor.

1. Deney

Fabrikaların bulunmadığı ve çevre kirliliğinin olmadığı bir bölgede ağaç gövdeleri açık renkli olmaktadır Bu bölgeye kanat rengi siyah ve beyaz olan kelebeklerden eşit sayıda bırakılarak yeterli süre bekleniyor. deney sonunda etçil kuşların yakaladığı kelebeklerden %85'i siyah renkte ve %15'i beyaz renkte olduğu belirleniyor.

2. Deney

Fabrikaların bulunduğu ve çevre kirliliğinin olduğu bir bölgede ağaç gövdeleri isten dolayı koyu renkli olmaktadır. Bu bölgeye kanat rengi siyah ve beyaz olan kelebeklerden eşit sayıra bırakılarak yeterli süre bekleniyor. Deney sonunda etçil kuşların yakaladığı kelebeklerden %80'i beyaz renkte ve %20'sinin de beyaz renkte olduğu belirleniyor.

Yapılan bu ekolojik deneyden aşağıda verilen sonuçların hangisine ulaşılır?

DNA'yı oluşturan yapı birimlerine nükleotid adı verilir. Her nükleotidin yapısında birer tane organik baz, şeker ve fosfat molekülü bulunur. Aşağıda bir nükleotid molekülü gösterilmiştir.

DNA'nın yapısında 4 çeşit organik baz yer alır. Bunlar adenin, guanin, sitozin ve timindir. DNA'nın sarmal yapısında adenin iletimin, guanin ile sitozin organik bazları karşılıklı olarak bağlanır.

Bir DNA'da bulunan 3 farklı molekülün sayısı arasında aşağıdaki grafikte gösterilen ilişki bulunmaktadır.

Buna göre grafikte verilen moleküllerle ilgili olarak;

Ali: K adenin bazı, L timin bazı ve M sitozin bazı olabilir.

Ayşe: K fosfat molekülü, L adenin bazı ve M sitozin bazı olabilir.

Veli: K deoksiriboz şekeri, L fosfat molekülü ve M guanin bazı olabilir.

hangi öğrencilerin yorumları doğrudur?

Bezelyelerde çiçek rengi özelliğiyle ilgili yapılan iki farklı çaprazlamadan grafiklerde belirtilen oranlara sahip döller meydana gelmiştir.

Yukarıda yapılan çaprazlamalarla ilgili olarak;

I. 1. çaprazlamada kullanılan K ve L bezelyeleri homozigot (saf döl) genotipe sahiptir.

II. 2. çaprazlamada kullanılan M ve P bezelyeleri heterozigot (melez döl) genotipe sahiptir.

III. Bezelyelerde mor çiçek rengi geni baskın, beyaz çiçek rengi geni ise çekiniktir.

açıklamalarından hangileri doğrudur?

Araştırma sorusu: Bir canlıda modifikasyonla oluşan değişmeler kalıtsal mıdır?

Öğretmen: Çocuklar, bu araştırma sorusunun doğruluğunu çuha çiçeği bitkisini kullanarak nasıl inceleyebiliriz?

Öğretmenin sorusuna karşılık aşağıda verilen öğrencilerden hangisinin yaptığı önerinin uygulanması uygundur? (Çuha çiçeği bitkisi sıcak ortamda beyaz, serin ortamda kırmızı renkli çiçekler açar)

Canlı bir hücrenin kuru ağırlığının yaklaşık olarak %60'lık kısmını protein molekülleri oluşturmaktadır. Proteinler hücredeki DNA kontrolünde üretilen moleküllerdir. Örneğin kan grubunu oluşturan proteinlerin üretimini DNA düzenlemektedir. Aynı DNA molekülündeki nükleotidlerin sayı ve diziliminin farklı olması gibi proteinlerin yapısındaki aminoasitlerin sayısı, çeşidi ve diziliminin farklı olması çok sayıda farklı protein üretiminin gerçekleşmesini sağlar. Bir hücredeki protein sentez süreci şematik olarak aşağıda verilmiştir.

Protein sentezi için önce çekirdekteki DNA'lardan birisindeki ilgili gen sentezlenecek proteinin şifresini bir RNA'ya aktararak sitoplazmaya yollar. RNA sitoplazmadaki ribozom denen protein sentez organeline bağlanır. Daha sonra RNA'daki şifreye göre yapı taşı olan amino asit çeşitleri uygun sıra ve sayıda birleştirilerek proteinin sentezlenmesi sağlanır.

Protein sentezi hücre yaşamında genetik madde kontrolünde gerçekleşen en önemli olaylardan birisidir. Sentezlenen proteinlerin sayısız çeşidi olabilir ve farklı işlerde kullanılır. Proteinler enzim, hormon, hücre zarı, bağışıklık maddesi, canlı zehiri, kas, kıl, tırnak, salgı üretiminde kullanılmaktadır.

Yukarıda anlatılan canlılık olayıyla ilgili olarak aşağıda verilen değerlendirmelerden hangisi söylenemez?

Bezelyelerde sarı tohum geni yeşil tohum genine baskındır. Aşağıda bazı çaprazlama örnekleri verilmiştir.

Yukarıda gösterilen çaprazlamalara bakılarak aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi söylenemez?

Arıtma tesislerinde sudaki ağır metaller, kimyasal bileşikler ve diğer kirletici maddeler filtre edilerek suyun temizlenmesi sağlanır. Ancak bu işlemi sağlayan tesisler ve yöntemler hem pahalıdır hem de işlemin gerçekleşmesi uzun zaman almaktadır.

Araştırmacılar, çevre kirliliğinin azalmasını sağlamak için aşağıda şematik olarak verilen biyoteknolojik uygulamayı yapıyor.

Yukarıda verilen biyoteknolojik uygulamanın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması ile aşağıda verilenlerden hangisi gerçekleşmez?

Katılar, ağırlıklarından dolayı bulundukları yüzeye basınç uygular. Bu basıncın büyüklüğü katının ağırlığına ve yere temas eden yüzey alanına bağlıdır.

Öğretmen Halil Bey, birbiri ile birleşebilen özdeş küplerle aşağıdaki gibi çeşitli cisimler oluşturuyor.

Halil Bey, cismi oluşturan küplerin toplam sayısını ve cismin yere temas eden toplam küp sayısı arasındaki ilişkinin cismin yere yaptığı basıncı etkilediğini göstermek için öğrencilerine aşağıdaki soruyu soruyor.

“Çocuklar, duvar saatinin göstergelerinden akrebin gösterdiği sayı cismi oluşturan küplerin toplam sayısını, yelkovanın gösterdiği sayı ise cismin yere temas eden toplam küp sayısını gösterdiğini varsayın. Bu durumda hangi zaman dilimini gösteren saate göre oluşturulan cismin yapacağı basınç değeri en büyük olur?

Buna göre, aşağıda verilen saatlerden hangisi öğretmenin istediği zaman dilimini göstermektedir?

Hayatımızı kolaylaştıran bir çok aletten birisi de elektrikli süpürgedir. Bu araç için çoğu insanın bildiği fişe takıp düğmesine basınca çalışması ve tozları emmesidir. Peki bu araç nasıl çalışır?

Elektrikli süpürgeyi fişe takıp düğmesine bastığınız anda içindeki elektrik akımı motoru çalıştırır. Motora bağlı olan fan pervaneleri de motorla birlikte dönmeye başlar. Fan pervanelerinin dönmesi ile hava egsoz çıkışına doğru itilir. Hava partiküllerinin itilmesiyle birlikte fanın önündeki partikül yoğunluğu ve hava basıncı artarken fanın arkasında azalır. Fanın bu iki tarafındaki basınç farkından dolayı emme kuvveti oluşur. Emme kuvvetiyle birlikte toz emme girişinden havayla birlikte giren tozlar toz torbasına dolar. Hava ise filtreden geçerek tekrar egsoz çıkışından dışarı çıkar.

Buna göre,

I. Elektrikli süpürgelerde bir çeşit hava akımı oluşturularak tozlar toplanır.

II. Elektrikli süpürgeler, hava basıncının olmadığı ortamlarda çalışmaz.

III. Fan, ortamdaki gaz basıncını düşürür.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

Turistik bir bölgede şehrin dışında kurulan sitenin içme suyu ihtiyacı site içinde açılan kuyudan karşılanmaktadır. Açılan kuyudan çekilen su, pompa yardımıyla depoya aktarılmaktadır. Depodaki su azalmaya başladığı anda pompa devreye girmekte ve deponun sürekli dolu kalması sağlanmaktadır.

Su, borular yardımıyla sitelerdeki evlere şekildeki gibi taşınmaktadır.

Buna göre, özdeş muslukların açıldığı evlerden hangisinde bir bardak suyu doldurmak için geçen süre daha kısadır?

(Bardağın su ile dolma hızı, musluktan akan suyun basıncı ile ilişkilidir.)

Elementler, özelliklerine göre dört farklı sınıfta İncelenebilir. Elementlerin bulunduğu sınıflara göre periyodik tablonun renklendirilmiş hali aşağıda verilmiştir?

K, L, M ve N elementler; metal, ametal, yarı metal ve soygaz sınıflarından birinde yer alır. Bu elementlere ait bazı bölgeler aşağıda verilmiştir.

N K elementi : Yüzeyi parlaktır ve elektriği iyi iletir.

N L elementi : Isı ve elektriği K elementinden daha zayıf iletir.

N M elementi : Tel ve levha haline getirilemez.

N N elementi : Bulunduğu grupta başka sınıftan element bulunmaz.

Buna göre; K, L, M ve N elementlerinin periyodik tabloda birbirlerine göre konumu aşağıdakilerin hangisindeki gibi olabilir?

Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin pH değerleri verilmiştir.

Bu maddelerin asit ve baz olarak doğru sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisidir?

Fenolftalein ve metil oranj asitlerle bazları ayırmamıza yarayan belirteçlerdir.Bunlardan metil oranj asitlerle
kırmızı renk verirken bazlarla sarı renk verir. Fenolftalein ise bazların rengini pembeye çevirirken asitlerle renk
vermez.

maddelerinden elde edilen çözeltiler üzerine fenolftalein ve metil oranj damlatılarak renk değişimleri aşağıdaki tabloya kaydediliyor.

Buna göre maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir ?

Aşağıda bazı maddelerde meydana gelen değişimler modellenmiştir.

Hangisinde meydana gelen değişim diğerlerinden farklıdır?

Şekil 1’deki A kabı tamamen sıvı ile doludur. A kabındaki sıvı Şekil-2’deki D, E ve F kaplarına eşit olarak paylaştırılıyor.

Bu durumda kapların tabanlarında oluşan basınçlar arasında nasıl bir ilişki vardır?

Fen Bilimleri öğretmeni Mustafa Bey öğrencilere sorduğu bir soruda A-B-C-D elementlerinin atom numaralarını aşağıdaki gibi bir grafikte gösteriyor.

Bu elementlerden B ve C periyodik tabloda aynı periyotta ; A ve D aynı grupta ise A-B-C-D elementlerinin periyodik tablodaki yeri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir ?