8. Sınıf İnkılap Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası (Test 1)

Hastalığı iyice ağırlaşan Mustafa Kemal, 10 Kasım 1938’de Dolmabahçe Sarayı’nda yaşama veda etti. Resmi kuruluşlar, dernekler, okullar sırayla saraya geldiler. Atalarına veda ettiler. Kalabalık halk kitlesi her geçen gün daha da artıyordu. Öyle ki artık kalabalığı polisler dahi kontrol edemiyorlardı. Dolmabahçe Sarayı’ndaki kısa bir cenaze töreninden sonra Atatürk’ün tabutu Yavuz gemisine yüklenip İzmit’e gönderildi. Buradan yola çıkan özel tren Ankara’ya ulaşana dek tüm istasyonlarda yavaşladı. Atatürk’ün naaşı’nın trenle Ankara’ya götürüldüğünü duyan halk trenin geçtiği istasyonlara akın etti ve atasına saygılarını sundu. Naaşı taşıyan tren Ankara’ya ulaştığında, onu büyük bir halk kitlesi karşıladı. Bunların arasında İsmet İnönü de bulunuyordu. İnönü atasına saygılarını sunduktan sonra, gözyaşlarına boğulmuş olan halka hitaben kısa bir konuşma yaptı. Konuşma sonrasında: “ Eşsiz kahraman Atatürk, vatan sana minnettardır.”diyerek, ona duyduğu saygıyı gösterdi. (Andrew Mango, Atatürk, s.506)

Yukarıdaki metinde anlatılanlardan aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

O, büyük insan yalnız Türkiye için değil, doğu milletleri için de en büyük önderdi.

Amanullah Han

Afgan Kralı

Mustafa Kemal’in,

I. Kurtulus Savaşı’ndaki başarısı

II. Hareket ordusundaki görevi

III. Sofya Ataşemiliterliğindeki faaliyetleri

gibi faaliyetlerden hangileri uluslararası alanda tanınmasında etkili olmuştur?

Atatürk’ün cenaze töreni gibi bir olay daha önce hiç görülmemişti. Üzüntü ile gurur yan yana yaşlanıyordu. On yedi ülke özel temsilcisini gönderirken, dokuz ülkeden de korteje katılması için askeri birlikler gelmişti. İngiltere, Fransa ve Almanya temsilciler göndermişlerdi. Halk İstanbul’da gösterdiği saygı ve sevgiyi aynen devam ettiriyordu.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Osmanlı Devleti’ndeki eskimiş, çağın gerisinde kalmış, halkın ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzak olan kurumlar Mustafa Kemal tarafından kaldırılmıştır. Yerine daha çağdaş ve modern kurumlar getirilmiştir. Bu kurumlar sayesinde Türk milleti ve devleti, çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşmıştır. Sosyal, siyasal, ekonomik, eğitim ve hukuk alanlarında bir inkılâba imza atılmıştır. Cumhuriyetin onuncu yıl kutlamalarında, “Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti’dir.” Diyen Mustafa Kemal, Türk kültürünün geliştirilmesi için de birçok yenilik yapmıştır. Böylece, kurduğu cumhuriyetin daha sağlam temeller üzerine oturmasını sağlamıştır.

Mustafa Kemal Atatürk Türkiye Cumhuriyeti’ne milli kültürün geliştirilmesi amacıyla aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmemiştir?

İngiliz Sunday Times’da Herbert Sidebotham imzasıyla yayınlanan makalede; “Mustafa Kemal Atatürk, Gelibolu’da İngiliz ordusunu mağlup etmiş, Filistin’de çarpışmış, büyük harpten sonra Yunan ordusunu yenerek gazi unvanını kazanmıştır. Fakat 1923’de cumhuriyeti ilan ettiği güne kadar, bütün dünya onun asker olduğu kadar da devlet adamı olduğunu bilmiyordu. Onun bir devlet adamı görüşüne sahip olduğunu ilk gösteren emare Ankara’da yeni bir hükûmet merkezi kurması olmuştur. O, harbin acı hatıralarını ortadan kaldırmış, yalnız Türkiye için yeni bir siyasetin temelini atmakla kalmamış, fakat İngiltere için de sağlam bir şark politikasının esasını kurmuştur... Atatürk, eskimiş ilimlerle lüzumsuz yere kafasını yormamış olduğundan dolayı, daha cesur ve daha taze düşünen adamlardan birisidir...” Yrd. Doç. Dr. Nurcan TOKSOY

Yukarıdaki gazete haberinde İngilizler Mustafa Kemal Atatürk’ün hangi kişisel özelliğini ön plana çıkarmışlardır?

Ulus Gazetesi, Daily Telegraph Gazetesinde yer alan bir yoruma bağlı olarak verdiği haberinde Atatürk ile ilgili olarak; “ Birçok kuvvetli adamların iktidar makamına geldiğini gören neslimiz, bunların eserlerini gözden geçirdiği vakit hiçbir millet ve devlet inkılâbının ne Atatürk tarafından yapılan kadar fevkalade, ne de onun kadar iyi esinlenmiş olmadığını anlayacaktır “ sözlerine yer vermiştir. Yrd. Doç. Dr. Nurcan TOKSOY

Daily Telegraph gazetesi Atatürk’ün hangi kişisel özelliğine vurgu yapmıştır?

Mustafa Kemal mutlak monarşi yönetiminin yerine, cumhuriyet yönetimini getirmiştir. Cumhuriyet, sadece yöneticilerin halk tarafından seçilmesi değildir. Cumhuriyet millet eksenli birçok özelliğe sahiptir. Cumhuriyet yönetiminde halk, asla birbirinden ayrı düşünülemez. Halk arasında eşitlik sağlanır. Devlet imkânlarından halkın tamamının faydalanması için gerekli önlemler alınır. Cumhuriyet yönetme yetkisini halka verirken, aynı zamanda her alanda halkın yararını da gözetir. Yaşlı olana, düşküne, aç ve açıkta olana sahip çıkmayı gerektirir. Eğitim ve sağlık alanında halkına ücretsiz eğitim birinci önceliğidir. Her alanda halkın yararı amaçlanır. Devlet yaptığı okullarla eğitim ihtiyacını, hastanelerle sağlık ihtiyacını, huzur evleri ile barınma ve beslenme ihtiyacını karşılamaktadır. Bu nedenle halk geleceğinden endişe duymaz ve devletine güvenir.

Yukarıda verilen metinde Türkiye Cumhuriyeti’nin hangi niteliği vurgulanmıştır?

Her memleket, milletini zafer, refah ve saadet yolunda ilerleten büyük adamlarına heykeller dikecektir. Fakat Türkiye’nin, Kemal Atatürk’ün heykelinin yapılmasında kullanılacak taşı bulmak için dağlarını deşmesi, karıştırması icap edecektir. Zira Türkiye, herkesin kıskandığı bir adama, dostlarının ve düşmanlarının hayran olduğu bir dehaya “kaybı yalnız Türkiye için değil, bütün medeniyet ve dünya için büyük bir kayıp olan adama” sahip olmak bahtiyarlığına erişmiştir.

YUNAN BASININDAN

Atatürk’ün ölümü üzerine Yunan basınında çıkan bu yazıda, tırnak içinde “ ” verilen cümle Atatürk’ün hangi özelliği vurgulanmıştır?

Aşağıdakilerden hangisi II. Dünya savaşına ortam hazırlayan gelişmelerden biri değildir?

Mustafa Kemal yazmış olduğu “Geometri Kılavuzu” adlı eserinde Arapça terimler yerine Türkçe terimler kullanmıştır.

Bu durum aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisiyle daha çok bağlantılıdır?

Mustafa Kemal döneminde telsiz ve telgraf kanunu çıkartılmıştır. Telsiz ve telgraf vericileri dikilmiştir. İlk radyo yayınları da, yine Mustafa Kemal döneminde gerçekleştirilmiştir. Televizyon yayıncılığının ilk denemeleri İstanbul Teknik Üniversitesi yerleşkesinde gerçekleştirilmiştir. 1968 yılına gelindiğinde ise TRT yayın hayatına başlamıştır.

Yukarıdaki metinde, cumhuriyet dönemindeki hangi alanda yaşanan gelişmeler anlatılmıştır?

Birlik ve beraberliğimizin sağlanmasında güzel dilimiz Türkçenin ayrı bir yeri vardır. Ancak cumhuriyet öncesinde güzel dilimiz Türkçeye gereken önem verilmemiştir. Türkçe her alanda geri kalmıştır. Arapça, Farsça, Fransızca dilleri Türkçeyi esir almıştır. Günlük hayatta kullanılan dil gittikçe Türkçeden uzaklaşmıştır. Cumhuriyet döneminde ise Türkçeye gerekli önem verilmiştir. Türkçenin yabancı dillerin etkisinden kurtarılması, arındırılması ve zenginliğinin ortaya çıkarılması amacıyla yenilikler yapılmıştır. Bir dünya dili haline getirilmeye çalışılan Türkçe, aynı zamanda bilim dili haline de getirilmiştir. Bugün bizler, bilimsel araştırma ve çalışmalarımızı Türkçe olarak yapmalıyız. Elde ettiğimiz bilimsel verileri ve sonuçları yine Türkçe olarak yayınlamalıyız. Ancak bu şekilde Türkçenin bilim dili olduğunu tüm dünyaya gösterebiliriz. Türkiye Cumhuriyeti’ni hak ettiği bilimsel seviyelere yükseltebiliriz.

Mustafa Kemal Atatürk’ün aşağıdaki yaptıklarından hangisi yukarıdaki metinde anlatılarla örtüşmektedir?

Türk Milleti için Cumhuriyet öyle kolay kazınılmış bir yönetim biçimi değildir. Hem işgalci devletler ile savaşılmış ve mücadele edilmiş, hem de Osmanlı Devleti’nden kalan çağ dışı yönetim kurumları ile mücadele edilmiştir. Vatan olmadan, vatan bağımsız olmadan çağdaşlaşmanın ve modernleşmenin olamayacağını çok iyi bilen Mustafa Kemal, önceliği vatanın işgalden kurtarılmasına vermiştir. Yokluklar içerisinde, dönemin en güçlü devletlerine karşı mücadele edilmiştir. Yıllardır süren savaşların yaşattığı yıkıntılar arasında halk bağımsızlık mücadelesine başlamıştır. Türk milletini aynı amaç etrafında toparlayan Mustafa Kemal, halkı ile birlikte bağımsızlığını kazanmıştır.

Yukarıda verilen metinde Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasındaki hangi rolden bahsedilmiştir?

Mustafa Kemal Atatürk’ün en büyük eserim dediği Türkiye Cumhuriyeti Devleti tam bağımsızlık temeli üzerine kurulmuştur. “Tam bağımsızlık: Siyasi, mali, iktisadi, adli, askeri, kültürel ve her alanda tam istiklal ve tam serbestiyet demektir.” Osmanlı Devleti zamanında özellikle ekonomik bağımsızlıktan söz etmek mümkün değildi. Yeni cumhuriyet ise tam bağımsızlık temelleri üzerine inşa edilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi ile Mustafa Kemal yukarıda bahsedilen tam bağımsızlık yolunda önemli bir adım atmıştır?

Filiz Öğretmen: Çocuklar, Atatürk’ün en büyük eserim dediği ve gençliğe emanet ettiği T.C.’ye sahip çıkmak ve yaşatmak, Türk halkının öncelikli görevi ve sorumluluğudur. Bu konuyla ilgili vatandaşlara hangi sorumluluklar düşmektedir?

Akif: Özgürlük mücadelesinin sürdürülmesi

Tülay: Milli egemenliğin korunması

Tuna: Demokrasiye sahip çıkılması

İrem: Yayılmacı politika izlenmesi

Filiz öğretmenin yukarıdaki sorusuna aşağıdaki öğrencilerden hangisi yanlış cevap vermiştir?